کشور ایران به دلیل تولید بهترین انوع پسته در جهان بسیار شناخته‌شده و محبوب است. این کیفیت را می‌توان به هوای آفتابی کشور نسبت داد که از زمستان‌های تاحدودی سرد و پرباران عبور می‌کند. پسته ایران در برخی از کشورها مانند ژاپن و آلمان به عنوان یک محصول لوکس شناخته می‌شود.
با تاریخ و فرهنگ ایرانی در هم آمیخته است و در تمام ابعاد زندگی ایرانیان حضور دارد. پسته در تمام داستان‌ها، ادبیات، سنت‌ها، باورها و آیین‌های ایرانی مانند جشن یلدا (طولانی‌ترین شب سال) و عید نوروز (سال نوی ایرانیان) مطرح است و حتی در مجالس عروسی و عزا از آن استفاده می‌شود.
در حال حاضر ایران با تولید 270 هزار تنی پسته مرغوب در صدر فهرست قرار دارد. پسته ایرانی فواید زیادی دارد که آن را از رقبای خود متمایز می‌کند همچنین دارای طعمی جهانی بوده که بی‌رقیب است. این مزیت طعمی با تفت دادن پسته ایرانی در دماهای بالاتر که با محتوای روغن غیراشباع بالاتر تهیه می شود، بهبود می یابد. این بو دادن در دمای بالا هرگونه آلودگی باکتریایی را که ممکن است در محصول خام وجود داشته باشد کاهش می‌دهد.
اما یکی از دغدغه‌های مهم خرید پسته تشخیص پسته تازه و مرغوب از پسته کهنه است. در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت.
تشخیص پسته تازه و مرغوب
معمولا همیشه برای تشخیص تازه یا کهنه بودن خوراکی، اولین راهی که پیشنهاد می‌شود تست کردن مزه آن است. اما تست کردن انواع آجیل روش خوبی جهت تشخیص کیفیت آن نیست. دلیل نامناسب بودن فراوانی بالا آجیل است و شما نمی‌توانید تمام پسته و دانه‌ها را تست کنید و معمولا فروشنده اجازه تست کردن را نمی‌دهد. اما به هرحال اگر چنین فرصتی برای شما پیش آمد و توانستید مزه پسته را امتحان کنید، دقت داشته باشید که پسته به مقدار زیاد طعم‌دار نشده باشد.
به عنوان مثال خیلی شور یا تند نباشد. زیرا طعم دادن به آجیل روشی گول‌زننده و نامشخص است برای از بین بردن کهنگی پسته است. چرا که ا استفده از زعفران، نمک، آبلیمو یا سایر ادویه‌های خوش عطر و بو، بوی کهنگی پسته را می‌توان از بین می‌برد. به همین دلیل است که معمولا پیشنهاد می‌کنیم پسته خام تهیه کنید و اگر تمایل به پسته شور دارید، در منزل آنها را تفت داده و نمکی کنید.
تشخیص پسته آب خندان در میان پسته‌های مرغوب
پیش از توضیح روش تشخیص پسته تازه لازم است بدانید که پسته آب خندان به پسته‌ای گفته می‌شود که که مغزی کوچک و دهان بسته دارند. به همین دلیل خندان بود پسته به صورت کاملا مصنوعی است. این نوع پستهها را ابتدا در داخل آب سرد ریخته تا کاملا سرد شوند. سپس پستهها را حرارت می‌دهند یا در گرمای شدید قرار می‌دهند تا پوست پسته دچار شکستگی شود.
جهت تشخیص چنین پسته‌هایی در میان پسته‌های دیگر شما لازم است یک مشت از پسته را بردارید و کنار گوش خود بگیرید. مشت خود را تکان دهید، اگر بعد از تکان دادن پستهها صدایی تق تق دانه پسته به گوشتان رسید، متوجه خواهید شد که در میان پسته خریداری شده نوع آب خندان نیز وجود دارد.
به سبب روشی که برای تولید این نوع پسته انجام می‌دهند، مشخصا مغز پسته آب خندان کیفیت بالایی ندارد؛ زیرا برای مدتی طولانی در آب قرار گرفته و سپس به واسطه گرما و هوای داغ خندان شده است. در نتیجه کیفیت بسیار پایینی دارد.
به چه پسته‌ای پسته مرغوب می‌گویند؟
در میان آجیل‌ها، پستهها، جزو مغزهای مقوی روغنی و بدون اسیدهای چرب مضر به شمار می‌روند. نوع پسته هرمقدار که چرب‌تر باشد، خوشمزه‌تر است. با وجود اینکه در سراسر جهان در حال پرورش پسته هستند اما طعم پسته ایرانی فرق داشته و هیچکدام به کیفیت پسته ایران نمی‌رسد. دلیل عمده خوش‌طعم بودن پسته ایرانی نسبت به سایر پسته‌های جهان، نوع خاک و آب و هوای ایران است.
از آنجایی که باغ‌های پسته ایرانی در ارتفاع بالغ بر 700 تا 2000 متر از سطح دریا قرار گرفته‌اند، این موقعیت جغرافیایی تفاوت فراوانی در میزان فشار هوا، دما و میزان رطوبت ایجاد کرده است. از این رو به سبب حداقل رطوبت و فشار هوا و همینطور دمای بالا و نوع خاک محیط و بستر مناسب جهت پرورش پسته مرغوب شکل می‌گیرد.
این موقعیت جغرافیایی پرورش پسته تاثیر بسیار بالایی بر مرغوب بودن و کیفیت پسته دارد. در واقعدر کمتر مکانی در جهان تمامی این شرایط را دارد. پسته دامغان به سبب همین شرایط و امکانات است که دارای طرفداران زیادی بوده و مشهور است زیرا دارای مغزی چرب می‌باشد. یا پسته قزوین بخاطر شکل ظاهر و مغز سبزی که دارد محبوب است. همچنین پسته رفسنجان و کرمان که طعم و شکل آنها شهرتی جهانی دارد.
البته این حقیقت را نمی‌توان نادیده گرفت که پسته‌های شور و طعم‌دار بسیار خوش‌طعم و وسوسه‌انگیز هستند، به طوری که حتی اگر کهنه هم باشند باز هم دل نمی‌توان از خیر آنها گذشت. اما به یاد داشته باشید که پستهها به سبب داشتن پوسته استخوانی، مکان مناسبی برای جمع شدن قارچ به شمار می‌آید. همین دلیل شاید دلیل محکمی باشد که بتوانید قید خرید پسته‌های خوش‌رنگ و لعابی که طعم اصلی‌شان در زیر این همه مواد افزودنی مخفی شده است، بزنید.